Zaterdag 14 februari
23:00
A gift from Bach
Johann Sebastian Bach droeg veel van zijn werken op aan mensen die een belangrijke rol in zijn leven hadden gespeeld, uit respect, bewondering en soms ook uit strategische diplomatie. Dit programma verkent enkele van deze opgedragen werken: muziek die werd gecomponeerd voor koningen, vrienden, familieleden en collega-musici. Sommige getuigden van genegenheid en artistieke uitwisseling, andere hadden een subtielere politieke bedoeling. Samen laten ze zien op hoeveel verschillende manieren Bach menselijke banden omzet in muziek.
In 1747 bezocht Bach het hof van Frederik II de Grote van Pruisen, waar de koning hem een thema voorlegde dat moeilijk was om op te improviseren. Bach antwoordde met ‘Musikalisches Opfer’ (BWV 1079), een prachtige verzameling canons, fuga’s en een triosonate, allemaal afgeleid van het koninklijke thema. Een selectie van stukken uit deze verzameling vormt de rode draad in dit programma.
Een van Bachs meest intieme geschenken zijn de ‘Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach’, twee handgeschreven verzamelingen die hij voor zijn vrouw samenstelde. Deze boekjes bevatten enkele van zijn meest geliefde stukken, zoals de Aria uit de Goldbergvariaties (BWV 988) en Bist du bei mir (BWV 508), een werk van Gottfried Heinrich Stölzel. De boekjes bevatten ook werken van andere componisten die Bach bewonderde, waaronder François Couperin. Zijn Concerts Royaux, bedoeld voor vrije instrumentatie, bieden een ideaal terrein om te experimenteren met de uitvoering van de basso continuo met de twee cello’s, evenals andere improvisatie-elementen.
In 1733 presenteerde Bach de delen Kyrie en Gloria, die later zijn Mis in b mineur (BWV 232) zouden worden, aan het hof van Dresden, in een poging om de eer te verwerven om tot hofcomponist te worden benoemd. Onder de leden van het orkest bevond zich Johann Georg Pisendel (1687–1755) als eerste violist. De Sonate in c mineur van Pisendel, die lange tijd aan Bach werd toegeschreven, weerspiegelt de nauwe artistieke band tussen de twee musici. Het is waarschijnlijk, dat Bach het virtuoze ‘Laudamus te’ zelf componeerde met de virtuositeit van Pisendel in gedachten. In dit programma nemen we onze eigen bewerking van het ontroerende Agnus Dei op, waarin de piccolo cello de rol van de altstem vervult.
Xenia Gogu, viool
Víctor García García, violoncello piccolo
Teresa Madeira, cello
Ayres Extemporae
Ayres Extemporae is een barokensemble dat gevestigd is in België en Nederland. Het bestaat uit de Moldavische violiste Xenia Gogu, de Spaanse cellist Víctor García García, die op een vijf-snarige piccolo-cello speelt, en de Portugese celliste Teresa Madeira.
Als winnaars van de York International Young Artists Competition 2024 ontvingen ze onder andere een professioneel platencontract bij Linn Records voor hun eerste album, dat gepland staat voor juni 2026. In 2022 wonnen ze de eerste prijs en de publieksprijs op de Semana de Música Antigua de Estella-Lizarra, waardoor ze werden geprogrammeerd voor de editie van 2023 van het festival. In datzelfde jaar wonnen ze ook de tweede prijs op de internationale wedstrijd voor oude muziek Biagio Marini in Duitsland. Ze traden op op festivals zoals MA Brugge, York Early Music Festival, Schwetzinger SWR Festspiele, Brighton Early Music Festival, FestiVita! Brussels Early Music Festival, Ecos Festival, Festival Impulso Canarias in La Palma en À Corda Cello Sessions in Portugal.
Een innovatief kenmerk van hun voorstel is het experimenteren met de uitvoering van basso continuo, geïnspireerd door recent onderzoek naar het gebruik van strijkinstrumenten in de basso continuo in de tijd van Corelli. De combinatie van een viersnarige cello en een vijf-snarige piccolo-cello voegt nieuwe texturen toe aan de traditionele instrumentatie van cello en klavecimbel. Door middel van ex temporae improvisatie van tegenmelodieën, versieringen en akkoorden proberen ze de verschillende affecten van de muziek te benadrukken en een verscheidenheid aan texturen en kleuren te vinden, die ook worden verkregen door de wisselende rollen van elk instrument.
De ensembleleden ontmoetten elkaar in België aan de Academie van het Collegium Vocale Gent in 2020 en hebben sindsdien een gedeelde passie voor het samenspelen ontwikkeld. De leden van Ayres Extemporae studeerden aan de afdelingen oude muziek van het Koninklijk Conservatorium van Brussel, de Universiteit der Kunsten in Berlijn en de Universiteit der Kunsten in Bremen, en Víctor rondde in 2024 zijn doctoraat af aan het Koninklijk Conservatorium van Glasgow. Ze treden regelmatig op in ensembles zoals Collegium Vocale Gent, Balthasar Neumann Ensembles, Vox Luminis, Utopia Orchestra, Orchestre des Champs-Élysées, Cappella Mediterranea, Orchestre de l’Opéra Royal de Versailles, Orchestre Révolutionnaire et Romantique en het Barokorkest Casa da Música.